Απασφαλισμένα ερωτήματα

Με αφορμή την προσωρινή παλιννόστηση μου (είμαι ένας ξενιτεμένος σοφός), βρήκα την ευκαιρία να πληροφορηθώ σε μεγαλύτερο βάθος τα τεκταινόμενα αναφορικά με τον πολιτικό και κοινωνικοοικονομικό βίο εν Ελλάδι. Προφανώς το ενδιαφέρον μου τράβηξαν τα δύο κυρίαρχα ζητήματα που πρωταγωνιστούν στη θεματολογία του ραδιοτηλεοπτικού και γραπτού τύπου (αν νομίζεις ότι αυτά είναι η προετοιμασία της Καλομοίρας για τη Eurovision και ο υπολογισμός της πραγματικής ηλικίας της «απόλυτης σταρ» θα σε λυπήσω αγαπητέ αναγώστη, δεν αναφέρομαι σε αυτά στη συνέχεια αυτού του κειμένου).

Η ονοματολογία της γείτoνος χώρας (αυτής με το αρκτικόλεξο ντε…) και το ασφαλιστικό νομοσχέδιο λοιπόν προκαλούν πολύωρες και παθιασμένες συζητήσεις από άκρη σε άκρη της χώρας, από τις στάσεις των λεωφορείων και τα επαρχιακά καφενεδάκια μέχρι τα γραφεία ακαδημαϊκών ενώ τόνοι μελάνης και megabytes καταναλώνονται καθημερινά για την «έγκυρη και έγκριτη» ενημέρωσή μας. Δικαίως άλλωστε, αξίζουν προσοχής και τα δύο και ως σοφοί τα παρακολουθούμε και ‘μεις όσο πιο προσεκτικά μπορούμε.

Επειδή μέχρι στιγμής ρίξαμε το βάρος της ασήκωτης σοφίας μας στις διεθνείς γεωπολιτικές εξελίξεις (τουλάχιστον στα πλαίσια αυτού του ιστολογίου), θα αφήσω το «μακεδονικό» για κάποια άλλη στιγμή, μικρότερης ή μεγαλύτερης έντασης , ο χρόνος θα δείξει, και θα αφιερώσω μερικές παραγράφους στο έτερο ζήτημα.

Οι μεταρρυθμιστικές αλλαγές στο χώρο της ασφάλισης λοιπόν έχουν προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων απανταχού της πατρίδος και οι «δεν υποχωρούμε αν δε δικαιωθούμε» απεργοί καλά βαστούν στα αγωνιστικά μετερίζια τους. Η κυβέρνηση χαρακτηρίζεται υπερσυντηρητική, προωθεί αλλαγές Θατσερικού τύπου, έχει κρυφή ατζέντα σύμφωνα με την οποία θα βγαίνουμε στη σύνταξη στα 75 και άλλα πολλά. Το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται απορρυθμιστικό έως εκτρωματικό και εγκληματικό…

Προσωπικά, οι επιθετικοί προσδιορισμοί ποτέ δε με ενδιέφεραν στην προσπάθεια μου να εξετάσω αν ένας νόμος βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχουν αρκετά σημεία του νόμου που με βρίσκουν αντίθετο (ειδικά το κομμάτι όπου αποφάσεις σχετικές με το ασφαλιστικό θα παίρνονται από τον εκάστοτε υπουργό χωρίς σχετική έγκριση της Βουλής) θα ήθελα ως λάτρης της Σωκρατικής διαλεκτικής να κάνω ορισμένες ερωτήσεις. Όχι απαραίτητα για να υπερασπιστώ τον ίδιο το νόμο αλλά κυρίως για να εξάρω την ανάγκη να κινηθεί κάτι σε ένα ζήτημα του οποίου τα ελώδη, λιμνάζοντα νερά θα πνίξουν εμάς και τα παιδιά μας σε 15 με 20 το πολύ χρόνια. Ο κάθε αναγνώστης ας τις απαντήσει σύμφωνα με την κριτική δεινότητα και την ευαισθησία που του αναλογεί.

1) Σε μια χώρα όπου η υπογεννητικότητα είναι μια παγιωμένη πραγματικότητα, όπου η εισροή νέων εργατικών χεριών (ημεδαπών και αλλοδαπών) μειώνεται από χρόνο σε χρόνο, όπου το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται αργά αλλά σταθερά, όπου η παραοικονομία βρίσκεται στο 30% του ΑΕΠ, όπου μερικά από τα καλύτερα, πιο παραγωγικά και αποδοτικά μυαλά της χώρας γίνονται «μετανάστες πολυτελείας» στη Δυτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ (φαινόμενο brain drain), όπου η συμμετοχή του πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό παραμένει διαχρονικά σταθερή, όπου τα ταμεία είναι ελλειμματικά και το χρέος τους συσσωρεύεται, ΠΡΕΠΕΙ Ή ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΤΙ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ;

Αν απαντάμε θετικά στην προηγούμενη ερώτηση το παρελκυόμενο ερώτημα είναι τι πρέπει να αλλάξει; Μία απάντηση δίνει στο (οραματικό για μένα) βιβλίο του Βαμπίρ και Κανίβαλοι ο Μίμης Ανδρουλάκης. Χρειαζόμαστε μέση αύξηση της παραγωγικότητας 2% με 3 % για μια εικοσαετία πραγματοποιηθείσα μέσα από πολιτικές που προάγουν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Υπέροχα θα πείτε. Όμως για να γίνουν αυτές χρειάζονται οι περίφημες θεσμικές αλλαγές και η εξίσου περίφημη επανίδρυση του κράτους. Χρονοβόρες διαδικασίες που θα δοκιμάσουν για άλλη μια φορά τη δυναμική και τα αντανακλαστικά της κοινωνίας μας και πιθανότατα θα την βγάλουν επί το πρακτέο συντηρητική (μόνο σε κουλτουριάρικα ζητήματα είμεθα προοδευτικοί…). Πιάσ’ τ’ αυγό και κούρεφ’ το δηλαδή. Ακόμα και αν γίνουν όμως όλα αυτά υπάρχουν μεσοπρόθεσμα προβλήματα βιωσιμότητας αρκετών ταμείων. Πράγμα που μας φέρνει στο ακόλουθο ερώτημα.

2) Πως λύνονται οι μεσοβραχυπρόθεσμες ανάγκες των ταμείων;

Μία λύση είναι η αυτονόητη, η οποία είχε δοθεί από τον επίτιμο της ΝΔ (ελπίζω να μην πέσει ο server). Αύξηση ορίων συνταξιοδότησης ιδίως για γυναίκες, εργαζόμενους σε βαρέα-ανθυγιεινά και στα προνομιούχα εργατικά «ρετιρέ» (ονόματα δε λέμε, οικογένειες δε θίγουμε). Επίσης μείωση των συντάξεων και αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από εργαζομένους και εργοδότες συγχρόνως. Αυτά προέβλεπε ο νόμος Γιαννίτση (όσοι δεν έχουν μνήμη χρυσόψαρου ή…πρασινόψαρου τον θυμούνται) και αυτά εν μέρει προβλέπει και το τωρινό νομοσχέδιο. Φυσικά ελάχιστοι είναι αυτοί που δέχονται τέτοιες αλλαγές ή έστω έχουν το σθένος να υποστηρίξουν δημοσίως ότι στα κακά χάλια (για τα οποία κύρια αλλά όχι αποκλειστική ευθύνη έχει το δημόσιο) που φτάσαμε δε μας μένει και καμιά άλλη λειτουργική λύση. Τα υπόλοιπα ερωτήματα αφορούν κυρίως τις αποσαφηνίσεις των επιμέρους προτάσεων – λύσεων.

3) Το υπάρχον καθεστώς που θέλει τις γυναίκες εργαζομένους να συνταξιοδοτούνται πριν από τους άρρενες συναδέρφους τους είναι σύννομο ή έκνομο σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία ; Εφόσον δεν προσαρμόσουμε τους νόμους μας στις Ευρωπαϊκές ντιρεκτίβες πόσες «καμπάνες» έχουμε να φάμε σα χώρα οέο ;

4) Πόσο κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά ορθολογικό είναι να συνταξιοδοτούνται πνευματικά και σωματικά υγιέστατοι και εναργέστατοι άνθρωποι στην ηλικία των 50 και 55 ετών όταν μάλιστα η συσσωρευμένη πείρα τους αποτελεί αναντικατάστατο και δυσεύρετο ανθρώπινο κεφάλαιο ;

5) Γιατί εφόσον υποτίθεται ότι στηρίζουμε την κοινωνική αλληλεγγύη και τη δημιουργία ενός συνεκτικού κοινωνικού ιστού δε δεχόμαστε να ενοποιηθούν τα ταμεία ειδικά εφόσον θα προκύψουν πολλαπλά διοικητικά οφέλη και μειώσεις κόστους ;

6) Εφόσον δε θέλουμε τίποτα από τα παραπάνω αλλά αναγνωρίζουμε τις διαστάσεις του προβλήματος ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ;

7) Αν δεν κάνουμε τίποτα τι θα λέμε στις επόμενες γενιές οι οποίες θα αναγκαστούν να πάρουν συντάξεις μόνο από ιδιωτικές εταιρίες ασφαλίσεων ; Και κυριότερα, τι θα απαντάμε όταν ο πλέον απλόνους πολίτης θα αναγκαστεί να παραδεχτεί την γύμνια του ασφαλιστικού συστήματος όπως το παιδάκι στο αντίστοιχο παραμύθι που γελαστό υποδείκνυε τη γύμνια του βασιλιά ;